De breedste Avenue ter wereld, de Avenida de 9 Julio met maar liefst 14 rijstroken, ligt in het hart van Buenos Aires. Een flink aantal gebouwen heeft plaats moeten maken voor de aanleg, behalve de Franse ambassade, omdat de Fransen tijdens de bouw weigerden in te stemmen met de sloop. Als je vanaf de snelweg de 9 de Julio oprijdt, is er daarom eerst een versmalling, waarna je in een wirwar van auto’s, bussen, fietsers, voetgangers en andere weggebruikers belandt – niet verrassend dat mijn eerste botsing in de stad op deze iconische plek in de stad plaats vond. De tweede was binnen de muren van het Presidentieel Paleis, doordat ik was afgeleid door de privévliegtuigen die daar stonden opgesteld en me vervolgens afvroeg welke diplomatieke collega ik geramd had. Ik hoop het nu bij deze twee plekken te houden en één van de tactieken om dat te doen, is door zo min mogelijk zelf te rijden. Dat klinkt laf, maar is een simpel geval van zelfbehoud, want het Argentijnse verkeer is één grote chaos. De bestaande regels worden niet toegepast (dat bleek laatst ook uit een opinie-onderzoek onder Argentijnen zelf) en de cijfers voor verkeersongelukken en – doden zijn extreem. Toen ik deze eens deelde met een traumachirurg in Nederland die door de Argentijnen gevraagd was om traumatologen in Argentinië te trainen, kon hij de cijfers zelfs bijna niet geloven. Ter vergelijking: in Nederland vielen in 2019 op een bevolking van 17 miljoen 661 verkeersdoden. In Argentinië waren dit in hetzelfde jaar 6627 doden en 66816 gewonden op een bevolking van 45 miljoen. Het merendeel van deze ongelukken vond plaats onder jongeren in Buenos Aires, waarbij voetgangers (44%) en motorrijders (eveneens 44%) de grootste risico’s lopen. Elke keer houd ik mijn hart vast als ik een motorrijder zigzaggend over de kilometerslange Avenida del Libertador zie knallen en op de route vanuit het centrum zie ik vrijwel dagelijks meerdere ongelukken, waaronder eens een ambulance die total loss was.
Het algemene principe in het Argentijnse verkeer, is het recht van de sterkste. Dat betekent dat je er als voetganger - dat is ook de strompelende bejaarde, een ouder met kinderwagen, fietser, skateboarder of straatartiest, altijd vanuit moet gaan dat je géén voorrang krijgt van een langs denderende bus of taxi. Als je onverhoopt toch in de weg loopt of rijdt, moet je zorgen dat je onmiddellijk opzij springt, want je wordt zonder pardon omver gereden. Ter waarschuwing wordt er nog wel hard getoeterd, met als belangrijkste boodschap: maak dat je wegkomt. Als je dat niet doet, vliegen de middelvingers en verwensingen je om de oren. Na het extreem volle en daardoor trage, maar eigenlijk altijd vriendelijke verkeer in Jakarta, was dat even schakelen.
Een andere tip is om bij het afslaan vooral géén richting aan te geven, want als je achterliggende weggebruiker er lucht van krijgt dat je gaat afslaan, geeft hij of zij snel nog even gas bij om je rechts of links in te halen. Voorrang verlenen is een begrip waar de Argentijnen nog nooit van gehoord lijken te hebben of ze trekken zich er in ieder geval niks van aan. Voorsorteren kun je ook beter achterwege laten. Het feit dat de rijbanen op de belangrijkste verkeersader niet in elkaar overlopen, maar schijnbaar willekeurig op de weg gekalkt zijn, lijkt dit rijgedrag structureel te ondersteunen.
Voortvloeiend uit het principe van het recht van de sterkste (of de rijkste), lijkt het vaak dat hoe groter en luxer de auto (bussen en taxi’s vallen hier raar genoeg ook onder) en hoe netter de dame of heer achter het stuur, hoe asocialer het rijgedrag. Niet zelden kreeg mijn op de stoep steppende kleuter een grote plens water over zich heen, omdat iemand met hoge snelheid door de bocht vloog en door een plas heen reed. Vervolgens werd er nog uit het raam geschreeuwd, dat de betreffende kleuter in de weg liep. Het verkeer in - met name Buenos Aires – is echt een survival of the fittest.
In deze coronatijden is er een bijzonder (ge-)vaartuig aan het Argentijnse verkeer toegevoegd, dat voorrang krijgt boven alles; ‘de coronaria’. Deze speciaal voor coronapatiënten ingerichte ambulance heeft speciale privileges om patiënten zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te kunnen brengen. Nu ondanks de lockdown ook in Argentinië de coronagevallen tot alarmerende hoogtes stijgen, is dit één van de snelste manieren om de stad door en langs de road blocks te komen, hoewel de voorwaarden om mee te mogen natuurlijk wat minder aantrekkelijk zijn.
Een andere manier om de stad door te komen is per fiets. De Stad Buenos Aires heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in het aanleggen van fietspaden.* Juist nu het land al maanden in lockdown verkeert, is het iets rustiger op straat en hebben de fietsende bezorgers van ‘Rappi’, ‘Pedidosya’ ‘Glovo’ en ‘Ubereats’, alle ruimte om op straat te fietsen en worden zij bij road blocks alleen nog gecontroleerd op het vervoeren van drugs. Officieel zijn ze bedoeld om eten te bezorgen, maar hoewel ik in mijn leven nog geen sigaret heb aangeraakt, begin ik te begrijpen dat mensen na 5 maanden lockdown wel wat hallucinerende middelen kunnen gebruiken. Wegpiraten, of drugspiraten, de politie heeft er haar handen aan vol.
* Zodra er in betere tijden weer reizen naar Buenos Aires mogelijk zijn, raad ik aan een fietstocht te maken met één van de geweldige gidsen van Ontdek Buenos Aires.
